آواشناسی زبان بلوچی

آوا شناسي زبان بلوچي

آوا(phone) يك پديده فيزيكي است كه از طريق گوش دريافت مي شود. به عبارت ديگر آوا نشانه ي مادي، محسوس و گفتاري براي نظام هاي مجرد و ذهني زبان است. هواي از طريق بيني يا دهان وارد شش ها مي شود، سپس از طريق همين دو خارج مي شود. هوا در هنگام خروج به تارهاي صوتي در حنجره و حفره هاي دهاني و غنه اي بر خورد مي كند. اين برخورد هاي باعث توليد اصوات گوناگون زبان مي گردند. آواشناسي: با توجه به تعريف آوا، آواشناسي عبارت است از مطالعه وبررسي علمي صداهاي يك زبان را آواشناسي مي نامند. همه كوشش آواشناسان اين است كه روش نظامند براي توصيف هر صدايي عرضه كنند. آواشناسي به سه زمينه تحقيقاتي تقسيم مي شود:1- آواشناسي آزمايشگاهي 2- آواشناسي شنيداري 3- آواشناسي توليدي همانگونه كه در بالا توضيح داده شد هنگام خروج هوا ممكن است تارهاي صوتي مانعي در برابر هوا گردند. مانع شدن تارهاي صوتي باعث بوجود آمدن " واك" مي شود. اگر جريان هواي بازدم بدون برخورد با تارهاي صوتي از مجاري عبور كند، در حنجره هيچ آوايي توليد نمي شود. آواها با توجه به واك دار بودن يا نبودنشان به دو دسته مهم تقصيم مي شوند: 1- صامت 2- مصوت

مصوت مصوت يا واكه واج هايي هستند كه از لرزه تارهاي آوايي پديد مي آيند و بدون برخورد با هيچ مانعي از مجراي دهان مي گذرند. وضعيت دهان، لبان و زبان در چگونگي مصوت ها تاثير دارد. چنانچه به هنگام تلفظ واكه زبان به جلوي دهان نزديك شود واكه را پيشين مي نامند. ولي اگر زبان به عقب دهان نزديك شود واكه پسين ناميده مي شوند. اندازه باز بودن حفره ي دهان و فاصله زبان و كام نيز در پيدايش نوع واكه دخالت دارد و واكه ها را با توجه به همين وضعيت به انواع : باز، بسته، نيم باز و بسته تقسيم مي شوند.

واكه هاي زبان بلوچي

oː uː eː

iː

aː u i a

صامت ها

آن دسته از اصوات گفتار كه در اداي آنها جريان هوا پس از عبور از تارهاي صوتي در نقطه اي از حفره ي دهان در فاصله ميان گلو و لب ها با مانعي برخورد كرده در برابر آن سدي ايجاد شود يا با فشار از تنگنايي بگذرد و يا مسير حركتش تغيير كند و به عبارت ديگر وضعيت حفره ي دهان و اندام هاي گفتار پس از عبور هواي بازدم از حنجره و قبل از خروج آنها از لبها تغيير يابد و در نتيجه آواي تازه اي بدان افزوده شود، صوت پديد آمده را صامت مي نامند.

مصوت هاي زبان بلوچي

انسدادي انسدادي-سايشي سايشي لرزشي كناري- تقريبي تقريبي

بي واك p, t, ʈ, k ʤ s, ʃ, h r, ɽ l w

واكدار b, d, ɖ, ɡ ʧ z, ʒ

j

غنه n

m, ŋ

مصوت هاي مركب زبان بلوچي

aːi au ai