دوره دوم شعر کلاسیک بلوچی

از لاشار
نسخهٔ تاریخ ‏۸ اوت ۲۰۰۸، ساعت ۱۹:۴۳ توسط Mostafadaneshvar (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

دوره دوم شعر کلاسیک بلوچی در حدود 200 تا 250 سال را در برمى‏گيرد. به اين دوره دورة ملاها نيز اطلاق مى‏گردد. اين ملاها كه در مدارس دينى به فراگيرى علوم دينى مى‏پرداختند علاوه بر تسلط به زبان مادرى خويش بر زبانهاى فارسی و عربى نيز تسلط و تبحر ويژه‏اى داشتند. در اشعار اين عده بيشتر گويش غربى زبان بلوچی مشاهده مى‏شود كه دلالت بر محل سكونت آنها يعنى "مکران" دارد. از ميان اين شعرا، "ملا فاضل رند"، "ملا قاسم رند" (برادر كوچك ملا فاضل)، "ملا بهادر"، "ملا ابراهیم"، "ملابوهیر" و "ملااسماعيل پهلابادی" سرآمد ديگران مى‏باشند. علاوه برآن در اين دوره مى‏توان از شعراى نام آور ديگر همچون "ملک دینار میرواری"، "عبدالکريم میرواری"، "شفیع جان خارانی"، "شيرجان ازچاغى"، "بجّار مرى"، "رحم على"، "مست توكلى"، "جام دُرک" شاعر معروف مناطق مركزى بلوچستان و بالاخره شاعر نام آور مناطق بگتی، "جوانسال بگتی"، كه هركدام در دوره خويش شهره آفاق بودند، نيز نام برد.

مجموعه اشعار "جام درك" بنام "درچين"، سروده‏هاى "ملا فاضل" بنام "شب چراگ" و اشعار "ملا قاسم" بنام "پهكين اشرفى" به اهتمام "آقاى بشير احمد بلوچ" تدوين و به چاپ و نشر رسيده است و اشعار "ملا بهادر"، "ملا ابراهيم" و "ملا بوهير" و تنى‏چند از ساير شاعران اين دوره توسط "غوث بخش صابر" جمع آورى گرديده و به چاپ رسيده‏اند.

"آقاى ‏مير محمد يوسف ‏گچكى"، "بياض ملك دينار" و "آقاى عبدالرزاق نادر" مجموعه اشعار "عبدالكريم ميروارى" را جمع آورى كرده و به نشر سپرده‏اند. همچنين "آقاى ميرعبدالله جان جمالدينى" اشعار "شيرجان" را تحت عنون "مرگ ومينا" و "مير متها خان مرى" مجموعه سروده‏هاى "جام درك" را به اردو ترجمه منظوم نموده است. علاوه برآن "آقاى مرى" شرح مبسوطى بر زندگى و شعر "مست توكلى" و "رحم على" نوشته است. در اين شرح، وى به انتخاب و توضيح اشعار حماسى شاعران نامبرده در نبرد مريها با انگليس پرداخته است.

"میرمحمد اشرف سربازی" نيز با تلاش و جديت تمام ديوان "ملا عبدالله پشینی" را جمع آورى و تدوين كرده و به چاپ رسانده است.

"عطا شاد" و "میر گلزارخان مری" نيز هركدام به فراخور سليقه شخصى خويش مجموعه اشعار "ابراهيم جوانسال بگتى" را جمع آورى و چاپ نموده‏اند كه مورد پسند و توجّه تمام محققان و اديبان و مجامع علمى، فرهنگى قرارگرفته است.

در اينجا ما از ذكر مشروح و مبسوط دوره‏هاى اول و دوم شعر كلاسيك بلوچ به علت بيم از اطاله كلام پرهيز مى‏نماييم و گرنه اين ادوار در نظر دانشمندان و عامه مردم از دوره‏هاى پر بار و درخشان اوج و تعالى شعر و ادب بلوچى به شمار مى‏رود. اگر حتّى به ذكر تنها يكايك شعرا همراه با ترجمه يكى از سروده‏هاى آن بپردازيم بازهم سخن به درازا خواهد كشيد بدين سبب بهتر است تنها به ذكر شناسنامه مختصرى از هر شاعر اكتفا و بسنده شود.